Bazar günü hələ dan yeri ağarmamış diktator deyim, ya zor gücü ilə hakimiyyəti əldə saxlayan deyim, Suriya Prezidenti Bəşər Əsədin 54 illik hakimiyyəti dramatik şəkildə süquta uğradı. Çünki ölkə döyüş meydanına çevrilən dağıdıcı vətəndaş müharibəsi nəticəsində parçalandı. 12 günlük ildırımsürətli hücumda Heyət Təhrir Əl-Şamın rəhbərlik etdiyi üsyançı qruplar Hələbdən paytaxt Dəməşqə doğru irəliləyərkən Suriya ordusunun heç bir müqavimətinə rast gəlmədi. Tarix şahiddir ki, Əsəd rejiminin bütün qurbanları zülmə baş qaldıranlar və qaçqınlardır. Bu rejim dünyaya sübut etdi ki, hətta ən qəddar rejim belə çökə bilər. Bu üsyan risklə qeyri-müəyyənliyin üz-üzə qaldığı an idi. Bu həmçinin dözümlü Suriya xalqının öz gələcəyini qurmaq üçün tarixi fürsətdir. Suriya xalqı indi öz yaralarını sarıb-sağaltmaqla məşğuldur.İlk dəfədir ki, nə Rusiya, nə də İran Suriyadakı bu mənfi rejimi müdafiə edə bilmədi. Və beləliklə Əsəd prezidentlikdən istefa edərək ölkəni tərk etdi. O öz həzin sonunu İranın xarici işlər naziri ilə görüşündən sonra şəhərə doğru irəliləyən üsyançıları əzəcəyinə söz verərkən gətirdi. İslamçı üsyançılar isə, bəlkə də, bu sözə görə 13 ildən çox davam edən avtokratik hakimiyyətin iliyini kəsdi. İndi Əsədin sadiq dəstəkçisi Moskva Suriyadakı iki strateji əhəmiyyətli bazası ilə öz imicini xilas etməyə çalışır. Rusiya Latakiyada aviabazaya və Tartusda hərbi dəniz obyektinə malikdir.
Artıq Suriyada, dünyanın ən qədim şəhərində, sivilizasiyanın mərkəzlərindən biri olan Dəməşqdə bütün insanların azadlığını elan edən bəyanat oxundu. İndi rejim həbsxanalarında haqsız yerə həbs edilənlər azad Suriya dövlətinin mülkünü yağmalayır.
Xatırladaq ki, Əsəd ailəsi Suriyanı 1970-ci ildən dövlət təhlükəsizliyi vasitəsilə həyata keçirib. 2011-ci ildə suriyalıların xalq üsyanına qalxması 300.000-dən çox insanın ölümünə səbəb olan vətəndaş müharibəsi ilə nəticələndi. Dövlətin gücünü xalqa qarşı yönəltdi. Mülki əhaliyə divan tutdu. Onlara qarşı hava hücumu və kimyəvi silahdan istifadə etdi. Rusiya və İranın müdaxiləsi Əsədə vətəndaş qarşıdurmasından sağ çıxmağa və parçalanmış dövlətə sahib olma fürsətini bir az daha artırdı.
“Yeni Suriya” vəd edənlər
Silahlı üsyançılar əhaliyə yeni üfüqlər vəd etdi. Artıq Suriyada 54 illik Əsəd hakimiyyəti başa çatdı. Dinamik Suriya ordusu müəyyən mənada zəifləyib öz külündən doğdu. Silahlı qüvvələrdən qalanlar rejimi körüklədi. Ordulara başçılıq edən sünni məzhəbçilərini İran və Livan Hizbullahı Əsəddən sonra İranın maraqlarını qorumaq üçün bu üsyana keçidi dəstəkləyərək şiə milisləri və rejim qalıqlarını yaxınlaşmağa təşviq edəcək.
Ümid edirik ki, 54 illik əsarətdən sonra Suriya həqiqi mənada öz müstəqilliyini hiss edər, azad nəfəs alar və daşıdığı bu qədim mədəniyyətin və dövlətin adını nüfuzlu şəkildə qoruyub saxlayar. Ümidlər nə qədər bu dediklərimizlə tərs mütənasiblik təşkil etsə də, biz inanmağa ümidliyik.
Dövləti yağmalamaqla, qarət etməklə abad etmək olmaz. Dövləti millət ayaqda tutmaq üçün əbədi qorumalı, göz bəbəyi kimi saxlamaldır. Yoxsa, nəticə etibarilə, Əsədlər gedəcək Həbiblər gələcək hakimiyyətə. Daha 50 il sonra yenə vətəndaş müharibəsi olacaq və yüzilliklər boyu bütün zərbələr dövlətin sinəsinə tuşlanacaq!
Fariz Əhmədov
Naxçıvan televiziyasının baş redaktoru
