Azadlıq və demokratiya dəyərlərini uca səslə iddia edən, lakin fundamental hüquqları pozan Fransa müstəmləkə siyasətini hələ də davam etdirir. Dənizaşırı ərazilərin və departamentlərin əhalisi hələ də ötən əsrlərdə fransız müstəmləkə siyasətinin travmalarından qurtula bilməyib. Müstəmləkəçiliyin, zorakılığın səbəb olduğu yaradan qurtulmaq, onların bir daha təkrarlanmaması və gənc nəslin əcdadlarının yaşadıqları bu əzab-əziyyəti unutmaması məqsədilə həmin ərazilərin yerli xalqlarının nümayəndələri seminarlar, kollokviumlar və konfranslar təşkil edir.
Parisdə Milli Assambleyada solçu demokrat və respublikaçı parlamentar qrupun və Lui Juane İnstitutunun (IFJD-Institut Louis Joinet) birgə təşkilatçılığı ilə “Qviananın hindi əhalisinə dair həqiqət komissiyası” adlı kollokvium keçirilib.
NUHÇIXAN xəbər verir ki, kollokviumda Qviananın hindu əhalisinin fransız müstəmləkəsi dövründə məruz qaldığı zorakılıqlara dair Lui Juane İnstitutunun (IFJD) hazırladığı hesabat, həmin zorakılıqlardan bəhs edən “Qvianalı uşaqlar irəli” adlı kitab haqqında ətraflı məlumat verilib. Həmçinin Moliko Alet+Po Assosiasiyasının kollokvium çərçivəsində müstəmləkə zorakılığının qurbanı olmuş hinduların fotolarından ibarət sərgisi diqqəti cəlb edib.
Kollokviumda 2000 hindu uşağın onların yaşayış tərzinin və dəyərlərinin tam əksi olan, eləcə də millin kimlik köklərini məhv edən fransız katolik internat məktəblərinə məcburi göndərilməsindən, “Homes” adlanan internat məktəblərdə müstəmləkəçilərin yerli uşaqlara qarşı müxtəlif zorakılıqlardan danışılıb.
Bildirilib ki, Qvianaya missiyalar çərçivəsində internatların keçmiş sakinləri ilə görüşlər təşkil olunub, onların xatirələri qeydə alınıb. Valideynlərindən zorla qoparılaraq internata yerləşdirilmiş uşaqlara öz ana dillərində, öz mədəniyyətlərindən, adət-ənənələrindən danışmaq qadağan edilib. Fransızların yaratdıqları bu internatların əsas məqsədi hindu uşaqlarını öz milli köklərindən uzaqlaşdırmaq və onlara fransız mədəniyyətini aşılamaq olub. İnternatlarda uşaqlara qarşı törədilmiş cinsi zorakılıqdan da söz açılıb. Bildirilib ki, internatların keçmiş sakinlərindən bəziləri dəfələrlə cinsi zorakılığa məruz qaldıqlarını etiraf ediblər. Fransız müstəmləkəçilər hinduları daim alçaldıb, onları vəhşi adlandıraraq, heyvan kimi davranıblar.Çox kiçik yaşda, hətta bəzən 5 yaşı olmadan ailə mühitindən ayrılan bu uşaqlar sərt qaydalarla yaşayırdılar. Çox erkən yaşda qayda və cəzalarla yaşamağa məcbur edilən bu uşaqlar hindulara yad yeməkləri zorla yeməli idilər. İnternatlarda müntəzəm olaraq fiziki zorakılıqlar da tətbiq edilib. Uşaqlar yumruq, çubuq, təpik və kəmər ilə cəzalandırılırdı.
Kilsənin təşəbbüsü ilə yaradılmış bu katolik internat məktəbləri 1949-cü ildən Fransa dövləti tərəfindən dəstəklənib və maliyyələşdirilib. Bu katolik internat məktəbin keşişlərindən olan İv Barbotənin sözləri müstəmləkə məqsədini aydın əks etdirir: “Hinduların təkamül etməsinə kömək göstərmək üçün onları ailələrindən mümkün qədər tam ayırmaq və yetimlər kimi böyütmək lazımdır”. Bu fikir Qviana hindularını öz köklərindən necə uzaqlaşdırmaq istəyini aydın şəkildə göstərir. Yerli əhalini öz kökündən uzaqlaşdırma onlara qarşı qətllər, işgəncələr, köləlik kimi birbaşa və radikal, eləcə də tərbiyəvi assimilyasiya tədbirləri, ənənəvi yaşayış mühitinin məhv edilməsi, aborigen dillərin unudulması üçün repressiv təhsil kimi dolayı yollar vasitəsilə aparılıb. Yerli həyat tərzinin mütərəqqi dekonstruksiyasına dair “sivilləşdirici” istək iddiası ilə bu zorakılıq kollektiv və fərdi şəxsiyyət travmasının spesifik formasını yaradıb.
Tədbirdə qeyd edilib ki, toplanmış şahid ifadələri Həqiqət Razılaşma Komissiyasının (CVR) yaradılması zərurəti doğurur. Bu komissiya yerli əhaliyə qarşı törədilmiş zorakılığın ciddiliyini və spesifikliyini qiymətləndirmək üçün ən uyğun qurumdur. Həqiqət Razılaşma Komissiyası kompensasiya, tibbi yardım və restitusiya kimi fərdi və qurbanların şərəfinə abidələr ucaldılması, yaxud məktəb dərsliklərinə repressiya epizodlarına həsr olunmuş yeni fəsillərin daxil edilməsi kimi kollektiv təzminat tədbirləri görərək, zorakılığın təkrarlanmasının qarşısını almağa kömək göstərə bilər.
Kollokvium işini sual-cavab formatında davam etdirib.
