Azərbaycan Respublikasının İnsan Hüquqları üzrə Müvəkkili (Ombudsman) Səbinə Əliyevanın Milli Preventiv Mexanizm fəaliyyəti çərçivəsində saxlanılan şəxslərin öz iradəsi ilə tərk edə bilmədiyi yerlərə başçəkmələr müntəzəm olaraq davam etdirilir.
Məlum olduğu kimi, 44 günlük Vətən müharibəsi dövründə Ermənistanın hərbi-siyasi rəhbərliyi tərəfindən beynəlxalq hüququn norma və prinsipləri, o cümlədən 1949-cu il Cenevrə Konvensiyaları və ona Əlavə Protokollarının, Haaqa Konvensiyalarının, BMT-nin “Muzdluların cəlb edilməsinə, onlardan istifadə olunmasına, onların maliyyələşdirilməsinə və təliminə qarşı mübarizə haqqında” Beynəlxalq Konvensiyasının, BMT-nin Təhlükəsizlik Şurasının 405 və 419 saylı qətnamalərinin tələbləri kobudcasına pozulmaqla Azərbaycan ərazilərində müxtəlif terrorçu qruplaşmaların üzvləri və muzdlular cəlb olunmaqla müharibə cinayətləri törədilmişdir.
1949-cu il Cenevrə Konvensiyalarının 1 saylı Əlavə Protokolunun 47-ci maddəsinə əsasən, muzdlunun kombatant və ya hərbi əsir statusu almaq hüququ yoxdur. Yəni muzdluların hərbi münaqişədə iştirakı beynəlxalq humanitar hüquqa ziddir.
Ermənistanın bilavasitə imzaladığı Beynəlxalq Ədalət Məhkəməsinin Roma Statutunun 8-bis maddəsinin g yarımbəndinə əsasən, iştirakçı dövlətin digər dövlətin ərazisinə silahlı qruplaşmalar, qeyri-müntəzəm silahlı birləşmələr və muzdlular göndərməsi həmin dövlətə qarşı təcavüz xarakterli cinayət əməlini ehtiva edir.
Ombudsman Səbinə Əliyeva və Milli Preventiv Qrupun (MPQ) üzvləri Azərbaycan ərazilərində törətdikləri cinayət əməllərinə görə həbs edilmiş bu qəbildən olan şəxslərin saxlandıqları müəssisələrə də müntəzəm olaraq baş çəkirlər. Başçəkmələrdə MPQ-nin ixtisasca həkim və psixoloq üzvünün də iştirakı təmin olunub.
Başçəkmələr zamanı həmin şəxslər Ombudsman Səbinə Əliyeva və MPQ üzvləri tərəfindən fərdi qaydada qəbul olunmaqla dinlənilib, onlara müraciət mexanizmləri ilə bağlı öz dillərində qanunvericilik aktları təqdim edilməklə hüquqları izah olunub.
Həmin şəxslərə münasibətdə hər hansı bir fərq qoyulmadan lazımi şəraitin, tibbi-psixoloji xidmətin, ailə üzvləri ilə telefon danışığı və digər hüquqlarının təmin olunduğu, onlarla rəftara dair qanunvericiliyin tələblərinə riayət edildiyi müşahidə olunub. Qəbul edilmiş şəxslər Ermənistanın azərbaycanlılara göstərdiyi münasibətdən fərqli olaraq yaradılmış şəraitdən, tibbi xidmətdən, qidalanmadan razılıq etməklə yanaşı, saxlandıqları müəssisədə onlara göstərilən humanist münasibətə görə təşəkkürlərini bildiriblər.
Qeyd olunmalıdır ki, Azərbaycan Ombudsmanının Ermənistan tərəfindən muzdluların cəlb olunmasını faktlar əsasında sübut edən müraciət və məlumatları da ardıcıl şəkildə beynəlxalq təşkilatlara göndərilib.
Mətbuat xidməti
В рамках деятельности Национального Превентивного Механизма по инициативе Омбудсмена были осуществлены очередные превентивные посещения
Как известно, за время 44-дневной Отечественной войны со стороны военно-политического руководства Армении, грубо нарушившего нормы и принципы международного права, в том числе требования Женевских конвенций 1949 г. и дополнительных протоколов к ним, Гаагской конвенции, Международной конвенции “О борьбе с вербовкой, использованием, финансированием и обучением наемников”, на территории Азербайджанской Республики были совершены военные преступления путем привлечения различных террористических формирований и наемников.
Согласно статье 47 Дополнительного протокола № 1 к Женевским конвенциям 1949 года наемник не имеет статуса комбатанта и не может рассчитывать на режим военного плена. Таким образом, участие наемников в военных конфликтах противоречит нормам международного гуманитарного права.
Согласно пункту g статьи 8-бис Римского статута Международного Суда, непосредственно подписанного Арменией, засылка государством или от имени государства вооруженных банд, групп, иррегулярных сил или наемников с целью совершения актов применения вооруженной силы против другого государства классифицируется преступлением агрессии.
В рамках систематических посещений, как со стороны Уполномоченного по правам человека, так и представителями Национальной Превентивной Группы (НПГ) были осуществлены мониторинги и в учреждения, где содержались указанные лица. Мониторинги проходили с участием врача и психолога НПГ.
В ходе превентивных посещений были организованы индивидуальные встречи с задержанными лицами, заслушаны обращения, разъяснены права (на родном языке указанных лиц), предусмотренные в национальном законодательстве и международном праве.
В результате проведенных мониторингов было выявлено, что в обращении с этими лицами соблюдаются все требования законодательства, обеспечивается реализация их прав, телефонная связь, оказывается своевременный доступ к медицинским и психологическим услугам.
В ходе бесед задержанные лица, в отличии от иного отношения армянской стороны к азербайджанцам, выразили удовлетворение и благодарность в связи с созданными условиями содержания, питанием, медицинскими услугами, обращением и гуманным отношением в учреждении.
Следует отметить, что основанные на подтверждающих фактах, обращения Омбудсмена Азербайджана, связанные с привлечением со стороны Армении наемников, были в последовательном порядке направлены в соответствующие международные организации.
Preventive visits were carried out within the Ombudsman’s National Preventive Mechanism activities
Within the National Preventive Mechanism (NPM) mandate, the Ombudsman of Azerbaijan, Sabina Aliyeva continues regular visits to places of deprivation of liberty where persons cannot leave on their own will.
As known, during the 44-day war, the Armenian military and political leaders committed war crimes in the territories of Azerbaijan by recruiting and using members of various terrorist groups and mercenaries in serious violation of the norms and principles of international law, including the 1949 Geneva Conventions and their Additional Protocols, thereto, the Hague Conventions, the UN Convention against Recruitment, Use, Financing, and Training of Mercenaries, and UNSC Resolutions No. 405 and 419.
According to Article 47 of the First Additional Protocol to the 1949 Geneva Conventions, a mercenary shall not have the right to be a combatant or a prisoner of war. That is, the participation of mercenaries is against international humanitarian law.
Under paragraph (g) of Article 8-bis of the Rome Statute of the International Court of Justice, which is signed by Armenia “the sending, by or on behalf of a state of armed bands, groups, irregulars or mercenaries” is constituted a crime of aggression against that state.
Regular visits by the Ombudsman Sabina Aliyeva and NPM Group members were paid to the facilities where persons detained for criminal acts committed in the territories of Azerbaijan are held. Physician and psychologist members of the NPM Group also took part in those visits.
In the course of the visits, the Ombudsman, Sabina Aliyeva, and NPM Group members held private talks with those detainees, heard their requests, and provided them with the legislative acts on the appeal mechanisms in their languages, and informed them of their rights.
Those detained persons were provided with the necessary conditions, healthcare, psychological services, access to phone calls with their family members, and other rights without any kind of discrimination, the requirements for the treatment of those persons as provided in the relevant legal norms were followed.
The accepted detainees did not complain about the opportunities created for them, healthcare service, and expressed their satisfaction with the nutrition and thanked for the humanist approach demonstrated towards them in the facility, unlike the treatment of Armenia towards Azerbaijanis.
This should be noted that the Ombudsman of Azerbaijan has submitted appeals and information based on the facts proving the involvement of mercenaries by Armenia to the relevant international organizations on a regular basis.